घनाकृती MCQ Quiz in मराठी - Objective Question with Answer for Solid Figures - मोफत PDF डाउनलोड करा
Last updated on Jul 17, 2025
Latest Solid Figures MCQ Objective Questions
घनाकृती Question 1:
शंकूच्या आकाराच्या भांड्याच्या तळाची त्रिज्या 31 सेमी आणि उंची 45 सेमी आहे. भांड्यात 2/3 भरेपर्यंत पाणी ओतले जाते. भांड्यातील पाण्याचे घनफळ (cm3 मध्ये) शोधा.
Answer (Detailed Solution Below)
Solid Figures Question 1 Detailed Solution
दिले आहे:
त्रिज्या (r) = 31 सेमी
उंची (h) = 45 सेमी
भांड 2/3 भरले आहे
वापरलेले सूत्र:
शंकूचे घनफळ = \(\frac{1}{3}π r^2 h \)
2/3 भरल्यावर घनफळ = \(\frac{2}{3} \times \frac{1}{3}π r^2 h \)
गणना:
⇒ घनफळ = (2/3) x (1/3) x π x 312 x 45
⇒ = (2/9) x π x 961 x 45
⇒ = (2 x 961 x 45 ÷ 9) x π
⇒ = (2 x 961 x 5) x π = 9610 x π
∴ पाण्याचे घनफळ = 9610π cm3
घनाकृती Question 2:
10 सेमी त्रिज्येचा एक घन धातूचा गोल वितळवून त्याचे 125 समान लहान गोळे तयार केले जातात. मूळ गोलाच्या पृष्ठभागाचे क्षेत्रफळ आणि तयार झालेल्या 6 लहान गोळ्यांच्या एकूण पृष्ठभागाच्या क्षेत्रफळाचे गुणोत्तर किती असेल?
Answer (Detailed Solution Below)
Solid Figures Question 2 Detailed Solution
दिले आहे:
मूळ गोलाची त्रिज्या = 10 सेमी
लहान गोळ्यांची संख्या = 125
वापरलेले सूत्र:
गोलाचे घनफळ = (4/3)πr3
गोलाचे पृष्ठभागाचे क्षेत्रफळ = 4πr2
पृष्ठभागाच्या क्षेत्रफळांचे गुणोत्तर = मूळ गोलाचे पृष्ठभागाचे क्षेत्रफळ / लहान गोळ्यांच्या पृष्ठभागाचे एकूण क्षेत्रफळ
गणना:
मूळ गोलाचे घनफळ = (4/3)π(10)3
⇒ घनफळ = (4/3)π x 1000 = 4000π/3
एका लहान गोळ्याचे घनफळ = मूळ गोलाचे घनफळ / 125
⇒ घनफळ = (4000π/3) / 125 = 32π/3
प्रत्येक लहान गोळ्याची त्रिज्या r मानू.
(4/3)πr3 = 32π/3
⇒ r3 = 32
⇒ r = 2 सेमी
मूळ गोलाचे पृष्ठभागाचे क्षेत्रफळ = 4π(10)2
⇒ पृष्ठभागाचे क्षेत्रफळ = 4π x 100 = 400π
एका लहान गोळ्याचे पृष्ठभागाचे क्षेत्रफळ = 4π(2)2
⇒ पृष्ठभागाचे क्षेत्रफळ = 4π x 4 = 16π
125 लहान गोळ्यांच्या पृष्ठभागाचे एकूण क्षेत्रफळ = 125 x 16π = 2000π
गुणोत्तर = मूळ गोलाचे पृष्ठभागाचे क्षेत्रफळ / 6 लहान गोळ्यांच्या पृष्ठभागाचे एकूण क्षेत्रफळ
⇒ गुणोत्तर = 400π / (6 x 16π)
⇒ गुणोत्तर = 400 / 96 = 25 : 6
मूळ गोलाच्या पृष्ठभागाच्या क्षेत्रफळाचे आणि 6 लहान गोळ्यांच्या एकूण पृष्ठभागाच्या क्षेत्रफळाचे गुणोत्तर 25 : 6 आहे.
घनाकृती Question 3:
एका लंब वृत्तशंकूचे वक्र पृष्ठफळ 5400π सेमी2 असून आणि त्याच्या तळाचा व्यास 144 सेमी आहे. तर शंकूची उंची (सेमीमध्ये) शोधा.
Answer (Detailed Solution Below)
Solid Figures Question 3 Detailed Solution
दिलेले आहे:
वक्र पृष्ठफळ (CSA) = 5400π सेमी2
तळाचा व्यास = 144 सेमी
त्रिज्या (r) = व्यास ÷ 2 = 144 ÷ 2 = 72 सेमी
वापरलेले सूत्र:
CSA = π × r × l
l = तिरकस उंची
l = √(r2 + h2)
गणना:
5400π = π × 72 × l
⇒ l = 5400 ÷ 72
⇒ l = 75 सेमी
l = √(r2 + h2)
⇒ 75 = √(722 + h2)
⇒ 752 = 722 + h2
⇒ 5625 = 5184 + h2
⇒ h2 = 5625 - 5184
⇒ h2 = 441
⇒ h = √441
⇒ h = 21 सेमी
∴ पर्याय (2) योग्य आहे.
घनाकृती Question 4:
एका लंबवर्तुळाकार शंकूचे वक्र पृष्ठफळ 6500π सेमी2 आहे आणि त्याच्या तळाचा व्यास 100 सेमी आहे. शंकूची उंची (सेमी मध्ये) शोधा.
Answer (Detailed Solution Below)
Solid Figures Question 4 Detailed Solution
दिलेले:
वक्र पृष्ठफळ (CSA) = 6500π सेमी2
तळाचा व्यास = 100 सेमी
त्रिज्या (r) = व्यास / 2 = 50 सेमी
वापरलेले सूत्र:
वक्र पृष्ठफळ (CSA) = π x r x l
जेथे, l = तिरकस उंची
l = √(r2 + h2)
गणना:
CSA = π x r x l
⇒ 6500π = π x 50 x l
⇒ l = 6500 / 50
⇒ l = 130 सेमी
l = √(r2 + h2) वापरून:
⇒ 130 = √(502 + h2)
⇒ 1302 = 502 + h2
⇒ 16900 = 2500 + h2
⇒ h2 = 16900 - 2500
⇒ h2 = 14400
⇒ h = √14400
⇒ h = 120 सेमी
∴ योग्य उत्तर पर्याय (1) आहे.
घनाकृती Question 5:
ज्या गोळ्याचा व्यास 98 सेमी आहे, त्याच्या पृष्ठभागाचे क्षेत्रफळ काढा.
Answer (Detailed Solution Below)
Solid Figures Question 5 Detailed Solution
दिले आहे:
गोळ्याचा व्यास = 98 सेमी
त्रिज्या (r) = व्यास ÷ 2 = 98 ÷ 2 = 49 सेमी
वापरलेले सूत्र:
गोळ्याच्या पृष्ठभागाचे क्षेत्रफळ = 4 x π x r2
जिथे, r = त्रिज्या
गणना:
पृष्ठभागाचे क्षेत्रफळ = 4 x π x r2
⇒ पृष्ठभागाचे क्षेत्रफळ = 4 x 22/7 x 492
⇒ पृष्ठभागाचे क्षेत्रफळ = 4 x 22/7 x 2401
⇒ पृष्ठभागाचे क्षेत्रफळ = 30,184 सेमी2
∴ योग्य उत्तर पर्याय (4) आहे.
Top Solid Figures MCQ Objective Questions
घन गोलार्धाची त्रिज्या 21 सेमी आहे. ते वितळवून एक वृत्तचिती तयार केली जाते ज्यामुळे त्याच्या वक्र पृष्ठफळ आणि एकूण पृष्ठफळाचे गुणोत्तर 2 ∶ 5 आहे. त्याच्या पायाची त्रिज्या (सेमी मध्ये) किती आहे (π = \(\frac{{22}}{7}\) घ्या)?
Answer (Detailed Solution Below)
Solid Figures Question 6 Detailed Solution
Download Solution PDFदिल्याप्रमाणे:
घन गोलार्धाची त्रिज्या 21 सेमी आहे.
वृत्तचितीच्या वक्र पृष्ठफळ आणि एकूण पृष्ठफळाचे गुणोत्तर 2 ∶ 5 आहे.
वापरलेले सूत्र:
वृत्तचितीचे वक्र पृष्ठफळ = 2πRh
वृत्तचितीचे एकूण पृष्ठफळ = 2πR(R + h)
वृत्तचितीचे घनफळ = πR2h
घन गोलार्धाचे घनफळ = 2/3πr³
(जेथे r ही घन गोलार्धाची त्रिज्या आहे आणि R ही वृत्तचितीची त्रिज्या आहे)
गणना:
प्रश्नानुसार,
CSA/TSA = 2/5
⇒ [2πRh]/[2πR(R + h)] = 2/5
⇒ ता/(R + h) = 2/5
⇒ 5h = 2R + 2h
⇒ h = (2/3)R .......(1)
वृत्तचितीचे घनफळ आणि घन गोलार्धाचे घनफळ समान आहे.
⇒ πR2h = (2/3)πr3
⇒ R2 × (2/3)R = (2/3) × (21)3
⇒ R3 = (21)3
⇒ R = 21 सेमी
∴ त्याच्या पायाची त्रिज्या (सेमी मध्ये) 21 सेमी आहे.
एक शिरोबिंदू सामायिक असलेल्या ईष्टिकाचितीच्या तीन बाजूंचे पृष्ठफळ 20 मी2, 32 मी2 आणि 40 मी2 आहे. तर ईष्टिकाचितीचे घनफळ किती आहे?
Answer (Detailed Solution Below)
Solid Figures Question 7 Detailed Solution
Download Solution PDFएक शिरोबिंदू सामायिक असलेल्या ईष्टिकाचितीच्या तीन बाजूंचे पृष्ठफळ 20 मी2, 32 मी2 आणि 40 मी2 आहे,
⇒ L × B = 20 मी2
⇒ B × H = 32 मी2
⇒ L × H = 40 मी2
⇒ L × B × B × H × L × H = 20 × 32 × 40
⇒ L2B2H2 = 25600
⇒ LBH = 160
∴ घनफळ = LBH = 160 मी38 सेमी बाजूचा घन हा 16 सेमी लांबी, 8 सेमी रुंदी आणि 15 सेमी उंचीच्या एका आयताकृती पात्रामध्ये सोडला जातो जे अंशतः पाण्याने भरलेले असते. जर घन पूर्णपणे बुडला असेल, तर पाण्याची पातळी कितीने (सेमीमध्ये) वाढेल?
Answer (Detailed Solution Below)
Solid Figures Question 8 Detailed Solution
Download Solution PDFदिलेल्याप्रमाणे:
घनाची प्रत्येक बाजू = 8 सेमी
आयताकृती पात्राची लांबी 16 सेमी, रुंदी 8 सेमी आणि उंची 15 सेमी आहे
वापरलेले सूत्र:
घनाचे घनफळ = (बाजू)3
घनाभाचे घनफळ = लांबी × रुंदी × उंची
गणना:
घनाचे घनफळ = 16 सेमी लांबी, 8 सेमी रुंदी आणि पाण्याच्या पातळीतील वाढीची उंची असलेल्या आयताकृती पात्राचे घनफळ
समजा, पाण्याच्या पातळीची वाढलेली उंची = x सेमी
म्हणून, 83 = 16 × 8 × x
⇒ 512 = 128 × x
⇒ x = 512/128 = 4
∴ पाण्याच्या पातळीची वाढ (सेमी मध्ये) 4 सेमी आहे
घनदाटाची लांबी, रुंदी आणि उंचीची बेरीज 21 सेमी आहे आणि त्याच्या कर्णाची लांबी 13 सेमी आहे. मग घनदाटाचे एकूण पृष्ठभाग क्षेत्रफळ किती आहे?
Answer (Detailed Solution Below)
Solid Figures Question 9 Detailed Solution
Download Solution PDFदिलेल्याप्रमाणे:
घनदाटाची लांबी, रुंदी आणि उंचीची बेरीज = 21 सेमी
कर्णाची लांबी(d) = 13 सेमी
वापरलेले सूत्र:
d2 = l2 + b2 + h2
घनाकृतीचा TSA = 2(lb + hb +lh)
गणना:
⇒ l2 + b2 + h2 = 132 = 169
प्रश्नानुसार,
⇒ (l + b + h)2 = 441
⇒ l2 + b2 + h2 + 2(lb + hb +lh) = 441
⇒ 2(lb + hb +lh) = 441 - 169 = 272
∴ उत्तर 272 सेमी2 आहे.
3 ∶ 4 ∶ 5 या गुणोत्तरात बाजू असलेले तीन घन वितळवून एक घन तयार केला जातो ज्याचा कर्ण 18√3 सेमी आहे. या तीन घनांच्या बाजू किती आहेत?
Answer (Detailed Solution Below)
Solid Figures Question 10 Detailed Solution
Download Solution PDFदिलेले आहे:
3 ∶ 4 ∶ 5 या गुणोत्तरात बाजू असलेले तीन घन वितळवून एक घन तयार केला जातो ज्याचा कर्ण 18√3 सेमी आहे.
वापरलेली संकल्पना:
एका घनाचा कर्ण = a√3 (a, b आणि c या बाजू आहेत)
गणना:
घनाच्या बाजू 3x सेमी , 4x सेमी आणि 5x सेमी असतील असे मानू
प्रश्नानुसार,
नवीन घनाचे घनफळ आहे
(3x)3 +( 4b)3 +( 5c)3 = 216 x3.
⇒ बाजू = 6x आहे
कर्ण 6x√3 आहे
⇒ 6x√3 = 18√3
⇒ x = 3
घनाच्या बाजू 9 सेमी, 12 सेमी आणि 15 सेमी असतील.
∴ पर्याय 2 हे योग्य उत्तर आहे.
जर गोलाचे पृष्ठफळ 1386 चौरस सेमी असेल, तर गोलाची त्रिज्या किती असेल?
Answer (Detailed Solution Below)
Solid Figures Question 11 Detailed Solution
Download Solution PDFदिलेल्याप्रमाणे:
गोलाचे पृष्ठफळ = 1386 \(cm^2\)
वापरलेले सूत्र:
गोलाचे पृष्ठफळ =\(4 \pi r^2\), जेथे r ही गोलाची त्रिज्या आहे.
गणना:
गोलाचे पृष्ठफळ = \(4 \pi r^2\) = 1386
⇒ 4 × \(\frac{22}{7}\) × \(r^2\) = 1386 ---( \(\pi\) चे मूल्य \(\frac{22}{7}\) आहे)
⇒ \(r^2\) = 110.25
⇒ \(r^2\) = \(\frac{11025}{100}\)
⇒ r = \(\sqrt\frac{11025}{100}\) = \(\frac{105}{10}\) = 10.5 सेमी
∴ गोलाची त्रिज्या 10.5 सेमी आहे.
पायाच्या क्षेत्रफळाच्या दुप्पट वक्र पृष्ठफळ असलेल्या घन शंकूची तिरकस उंची 6√3 सेमी आहे. त्याची उंची किती आहे?
Answer (Detailed Solution Below)
Solid Figures Question 12 Detailed Solution
Download Solution PDFदिलेले आहे:
शंकूचे वक्र पृष्ठफळ = 2 × शंकूच्या पायाचे क्षेत्रफळ
वापरलेली संकल्पना:
वापरलेले सूत्र
शंकूची तिरकस उंची = √r2 + h2
शंकूचे वक्र पृष्ठफळ = πrl
गणना:
शंकूची त्रिज्या r एकक असे मानू.
⇒ πrl = 2πr2
⇒ l = 2r
⇒ r = 6√3/2
⇒ r = 3√3
शंकूची तिरकस उंची (l) = √r2 + h2
⇒ 6√32 = 3√32 + h2
⇒ h2 = 108 - 27 = 81
⇒ h = 9 सेमी
∴ उत्तर 9 सेमी आहे.
त्रिज्या 42 सेमीचा गोल वितळवला जातो आणि 21 सेमी त्रिज्येच्या वायरमध्ये पुन्हा तयार केला जातो. वायरची लांबी शोधा.
Answer (Detailed Solution Below)
Solid Figures Question 13 Detailed Solution
Download Solution PDFदिल्याप्रमाणॅ:
गोलाची त्रिज्या= 42 सेमी
वायरची त्रिज्या = 21 सेमी
सुत्र:
व्रुत्तचित्तिचे घनफळ = πr2h
गोलाचे घनफळ = [4/3]πr3
गणना:
समजा वायरची लांबी x आहे, तर
प्रश्नानुसार
π × 21 × 21 × x = [4/3] × π × 42 × 42 × 42 [ज्याअर्थी घनफळ स्थिर राहील]
⇒ x = (4 × 42 × 42 × 42)/(21 × 21 × 3)
⇒ x = 224 सेमी
पुस्तकांचा संच पॅक करण्यासाठी, गौतमला 48 इंच लांब आणि 27 इंच रुंद एका विशिष्ट उंचीचे कार्टन्स मिळाले. जर अशा कार्टनचे घनफळ 22.5 घनफूट असेल, तर प्रत्येक कार्टनची उंची किती असेल? [1 फूट = 12 इंच वापरा.]
Answer (Detailed Solution Below)
Solid Figures Question 14 Detailed Solution
Download Solution PDFदिलेल्याप्रमाणे:
कार्टनची लांबी = 48 इंच आणि रुंदी = 27 इंच
कार्टनचे घनफळ = 22.5 घनफूट.
वापरलेले सूत्र:
इष्टिकाचितीचे घनफळ = लांबी × रुंदी × उंची
गणना:
कार्टनचे घनफळ = इष्टिकाचितीचे घनफळ = लांबी × रुंदी × उंची
⇒ कार्टनचे घनफळ = 48 × 27 × उंची
∵ 1 फूट = 12 इंच, तर 22.5 घनफूट = 22.5 × 12 × 12 × 12
⇒ 22.5 × 12 × 12 × 12 = 48 × 27 × उंची
⇒ 38,880 = 1,296 × उंची
⇒ उंची = 30 इंच.
∴ प्रत्येक कार्टनची उंची 30 इंच आहे.
10 सेमी त्रिज्येचा एक धातूचा गोलाकार वितळवला जातो आणि समान आकाराचे 1000 लहान गोल बनवले जातात. या प्रक्रियेत धातूच्या पृष्ठभागाचे क्षेत्रफळ इतके वाढवले जाते:
Answer (Detailed Solution Below)
Solid Figures Question 15 Detailed Solution
Download Solution PDFवापरलेले सूत्र:
गोलाचे क्षेत्रफळ = \(\frac{4}{3}\)π (त्रिज्या)3
गणना:
जर लहान गोलाची त्रिज्या 'r cm' असेल तर प्रश्नाच्या अनुषंगाने:
\(\frac{4}{3}\) π(10)3 = 1000 \(\frac{4}{3}\) π(r)3
r = 1 सेमी
मोठ्या गोलाचे पृष्ठभाग क्षेत्रफळ = 4π(10)2 = 400π
1000 लहान गोलांचे एकूण पृष्ठभागाचे क्षेत्रफळ = 1000 4 π(1)2 = 4000π
पृष्ठभागाच्या क्षेत्रफळात निव्वळ वाढ = 4000π − 400π = 3600π
म्हणून, धातूच्या पृष्ठभागाचे क्षेत्रफळ 9 पटीने वाढले आहे.