भारत आणि जग MCQ Quiz in मराठी - Objective Question with Answer for India and World - मोफत PDF डाउनलोड करा

योग्य उत्तर वास्कडुवा श्री सुभूती विहार आहे.

In News

• श्रीलंकेतील बौद्ध मंदिराच्या आवारात अशोक स्तंभाची प्रतिकृती उभारण्यात आली आहे.

Key Points

• भारताने श्रीलंकेतील वास्कडुवा श्री सुभूती विहार येथे अशोक स्तंभाच्या प्रतिकृतीचे अनावरण केले आहे.

• या हालचालीतून श्रीलंकेत बौद्ध धर्म आणण्यात सम्राट अशोकाच्या भूमिकेचे स्मरण केले जाते.

• अशोक स्तंभ: कलिंग युद्धानंतर इसवीसनपूर्व 3ऱ्या शतकात सम्राट अशोकाने त्यांच्या नैतिक परिवर्तनाचे प्रदर्शन करण्यासाठी बांधले होते.

• भारत आणि आशियामध्ये धम्माची पहिली वास्तू अभिव्यक्ती दर्शवते.

• स्तंभ 40-50 फूट उंच होते, एकाश्मी वालुकाश्मापासून कोरलेले होते, जे मुख्यतः चुन्नर आणि मथुरा येथे होते.

• राजधानींवर कमळाचा चौथरा आणि प्राण्यांच्या आकृती (विशेषतः सिंह) होत्या, जे शुद्धता आणि धर्माचे प्रतीक होते.

• ब्राह्मी, खरोष्ठी, अरेमिक आणि ग्रीक लिपीतील शिलालेख अहिंसा, कल्याण आणि न्यायाला प्रोत्साहन देतात.

• लोकांवर नैतिक प्रभाव टाकण्यासाठी व्यापारी मार्ग, तीर्थक्षेत्रे आणि राजधान्यांजवळ उभारले गेले होते.

• सारनाथची सिंह राजधानी (अशोकस्तंभ):

  • बुद्धाच्या कुळाचे (शाक्य) आणि राजेशाही अधिकाराचे प्रतीक आहे.

  • आता ते भारताचे राष्ट्रीय चिन्ह आहे.

• राजधान्यांमध्ये पर्शियन-अकेमेनिड प्रभाव दिसून येतो, परंतु बौद्ध संदर्भात पुन्हा कल्पित केले गेले आहे.

• बौद्ध धर्मास जबरदस्तीने धर्मांतर न करता दक्षिण आशिया, श्रीलंका आणि मध्य आशियामध्ये पसरवण्यास मदत केली.

• आज, ते नैतिक शासन, धार्मिक सहिष्णुता आणि इंडो-बौद्ध ओळख दर्शवतात.

खंड 17 हे योग्य उत्तर आहे.

In News

• अमेरिकेचे राष्ट्राध्यक्ष ट्रम्प यांनी रशियन ऊर्जा खरेदी करणाऱ्या देशांवर 100% दुय्यम शुल्क (secondary tariffs) लावण्याची धमकी दिली आहे.

Key Points

• अमेरिकी काँग्रेसचे विधेयक: द्विपक्षीय पाठिंब्यासह सेनेटर लिंडसे ग्रॅहम यांनी सादर केले आहे.

• खंड 17: रशियन-मूळ असलेले तेल, वायू, कोळसा, युरेनियम किंवा पेट्रोकेमिकल्सची आयात करणाऱ्या देशांवर 500% शुल्क सुचवते.

• दुय्यम निर्बंध: भारत, चीन, ब्राझील यांसारख्या तिर्यक देशांना लक्ष्य करते, जोपर्यंत ते रशियन ऊर्जा संबंध तोडत नाहीत.

• राष्ट्रपतींचा माफीनामा: अमेरिकी राष्ट्रपतींना सामरिक कारणांमुळे 6 महिन्यांसाठी निर्बंध विलंब करण्याची परवानगी देतो.

• वेळमर्यादा: लागू झाल्यापासून 50 दिवसांच्या आत शुल्क सुरू होण्याचा प्रस्ताव आहे.

योग्य उत्तर CTBC बँक आहे. 

In News 

• तैवानची सीटीबीसी बँक गुजरातमधील गिफ्ट सिटीमध्ये युनिट स्थापन करणार आहे.

Key Points 

• तैवानमधील सर्वात मोठी खाजगी बँक असलेल्या CTBC बँकेने गुजरातमधील गिफ्ट सिटीमध्ये IFSC बँकिंग युनिट (IBU) उघडण्यासाठी अर्ज केला आहे.

• आंतरराष्ट्रीय वित्तीय सेवा केंद्र प्राधिकरण (IFSCA) कडे दाखल केलेला अर्ज.

• नियोजित स्थान: गिफ्ट सेझमधील ब्रिगेड टॉवर्स.

• या हालचालीमुळे भारत-तैवान आर्थिक संबंध मजबूत होतील आणि आंतरराष्ट्रीय बँकिंग सेवांचा विस्तार होईल अशी अपेक्षा आहे.

• तैपेई फुबोन बँकेलाही आयबीयू स्थापन करण्याची मंजुरी मिळाली आहे.

• इतर अर्जदारांमध्ये युएईमधील मश्रेक बँक आणि फर्स्ट अबू धाबी बँक यांचा समावेश आहे.

• नॅटिक्सिस , सोसायटी जनरल आणि क्रेडिट अ‍ॅग्रिकोल सारख्या फ्रेंच बँकांनी सामील होण्यास रस दाखवला आहे.

• येस बँक ऑक्टोबर 2015 मध्ये गिफ्ट सिटीमध्ये IBU उघडणारी पहिली भारतीय बँक होती.

योग्य उत्तर 1.8 दशलक्ष आहे.

In News 

• दक्षिण आशियाने विक्रमी लसीकरण कव्हरेज गाठले; भारत आणि नेपाळ प्रगतीत आघाडीवर: WHO-युनिसेफ.

Key Points 

• युनिसेफ आणि डब्ल्यूएचओने दक्षिण आशियामध्ये विक्रमी लसीकरण कव्हरेजचा अहवाल दिला आहे.

• 2024 मध्ये DTP3 लसीकरणाचा व्याप्ती 92% या सर्वकालीन उच्चांकावर पोहोचला.

• शून्य डोस असलेल्या मुलांमध्ये 27% घट झाली, म्हणजेच 2.5 दशलक्षांवरून 1.8 दशलक्ष.

• भारतात शून्य डोस असलेल्या मुलांमध्ये 43% घट होऊन ते 0.9 दशलक्ष झाले.

• पाकिस्तानने 87% वर आतापर्यंतचा सर्वाधिक DTP3 कव्हरेज नोंदवला.

• या प्रदेशात गोवरच्या रुग्णांमध्ये 39% घट झाली.

• HPV लसीचे प्रमाण 2% वरून 9% पर्यंत वाढले.

• भारत आणि पाकिस्तान 2025 च्या अखेरीस राष्ट्रीय HPV कार्यक्रम सुरू करणार आहेत.

• या प्रदेशात 2.9 दशलक्ष मुलांना अजूनही लसीकरण झालेले नाही किंवा त्यांना लसीकरणाचे प्रमाण कमी आहे .

योग्य उत्तर मुंबई आहे.

In News 

• टेस्ला 15 जुलै रोजी मुंबईत पहिले भारतीय अनुभव केंद्र उघडणार आहे; ऑगस्टच्या अखेरीस डिलिव्हरी सुरू होण्याची अपेक्षा आहे.

Key Points 

• टेस्ला मुंबईत पहिल्या शोरूमसह भारतीय बाजारपेठेत प्रवेश करणार आहे.

• 15 जुलै रोजी वांद्रे कुर्ला कॉम्प्लेक्स (बीकेसी) येथे लाँचिंग होणार आहे.

• कंपनीने $1 दशलक्ष किमतीच्या ईव्ही आणि माल आयात केला आहे.

• प्रामुख्याने चीन आणि अमेरिकेतून आयात.

• आतापर्यंत, भारतात स्थानिक उत्पादनासाठी कोणतीही वचनबद्धता नाही .

• मुंबईतील शोरूममुळे टेस्लाचा भारतात औपचारिक प्रवेश झाला.

योग्य उत्तर भारत आहे.

• भारत 2022 ऐवजी 2023 मध्ये G-20 शिखर परिषद आयोजित करणार आहे.
• भारतासोबत अदलाबदलीनंतर इंडोनेशिया 2022 मध्ये G-20 चे अध्यक्षपद स्वीकारेल.
• 2023 मध्ये इंडोनेशिया असोसिएशन ऑफ साउथईस्ट एशियन नेशन्स (ASEAN) चे अध्यक्षपद भूषवणार हे लक्षात घेऊन योजनेतील बदलावर सहमती झाली.
• G20 चे अध्यक्षपद 2021 मध्ये इटली, 2022 मध्ये इंडोनेशिया, 2023 मध्ये भारत आणि 2024 मध्ये ब्राझीलकडे घेण्याचे ठरले.

योग्य उत्तर म्हणजे पश्चिम हिंद महासागर.

मिशन सागर:

• सध्या सुरू असलेल्या कोविड - 19 महामारीदरम्यान पश्चिम हिंद महासागरातील पाच बेटांसाठी सरकारच्या पुढाकाराचा एक भाग म्हणून हे मिशन सागर सुरू केले. म्हणून, पर्याय 2 योग्य आहे .
• आयएनएस केसरीने  मालदीव, मॉरिशस, सेशेल्स,मादागास्कर आणि कोमोरोसकडे प्रस्थान केले आहे. 
  • खाद्यपदार्थ, एचसीक्यू गोळ्यांसह कोविडशी संबंधित औषधे आणि वैद्यकीय सहाय्य पुरवणाऱ्या संघांसह विशेष आयुर्वेदिक औषधे पुरवण्यासाठी हे प्रस्थान केले गेले आहे.
  • ते जहाज मालदीव प्रजासत्ताक पुरुष बंदरात  प्रवेश करणारअसून तेथील लोकांना 600 टन अन्न पुरवणार आहे.
• ही तैनाती मार्च 2015 मध्ये जाहीर केलेल्या 'सागर' या प्रांतातील सुरक्षा आणि सर्वांसाठी वाढ या पंतप्रधानांच्या दृष्टीकोनाशी ताळमेळ साधते.

اور

योग्य उत्तर इंग्लंड आहे.

Key Points

• इंग्लंडमधील एका बागेत सापडलेली 10 व्या शतकातील प्राचीन भारतीय मूर्ती 14 जानेवारी'22 रोजी भारतात पुनर्संचयित करण्यात आली.
• उत्तर प्रदेशच्या बांदा गावातून 1980 च्या दशकात लोकारी येथील मंदिरातून ही मूर्ती बेकायदेशीरपणे हटवण्यात आली होती.
• बकरीचे डोके असलेले योगिनी शिल्प हे वालुकाश्मात कोरलेल्या दगडी देवतांच्या समूहातील होते.
• आता ते भारतीय पुरातत्व सर्वेक्षण विभागाकडे पाठवले जाणार आहे.

Additional Information

• ब्रिटनच्या आरोग्य नियामकांनी लक्षणात्मक कोविड-19 च्या प्रकरणांवर उपचार करण्यासाठी जगातील पहिली गोळी मंजूर केली आहे.
• इंग्लंडचे माजी कर्णधार रे इलिंगवर्थ यांचे निधन झाले.
• इंग्लंडचा अष्टपैलू खेळाडू मोईन अलीने कसोटी कारकिर्दीतून निवृत्ती जाहीर केली आहे.
• जिमी ग्रीव्हज, इंग्लंडच्या सर्वात प्रबळ स्ट्रायकरपैकी एक आणि टॉटेनहॅम हॉटस्परचा विक्रमी गोल करणारा खेळाडू यांचे निधन झाले.
• युनायटेड किंगडमचे पंतप्रधान: बोरिस जॉन्सन (जानेवारी 2022 पर्यंत).
• युनायटेड किंगडमची राजधानी: लंडन.

योग्य उत्तर भारत आहे.

Key Points

• 16 नोव्हेंबर 2022 रोजी बाली येथे झालेल्या G20 शिखर परिषदेच्या शेवटच्या सत्रात भारताला G20 चे अध्यक्षपद सोपवण्यात आले.
• 1 डिसेंबर 2022 पासून भारत अधिकृतपणे G20 चे अध्यक्षपद स्वीकारणार आहे.
• समारोपाच्या सत्रात इंडोनेशियाचे राष्ट्राध्यक्ष जोको विडोडो यांनी पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांच्याकडे जी-20 अध्यक्षपदाची प्रतिकात्मक सूत्रे सुपूर्द केली.
• पुढील G20 शिखर परिषद 9-10 सप्टेंबर 2023 रोजी नवी दिल्ली येथे होणार आहे.

Additional Information 

• G20 किंवा ग्रुप ऑफ ट्वेंटी हा एक आंतरशासकीय मंच आहे ज्यामध्ये 19 देश आणि युरोपियन युनियन (EU) यांचा समावेश आहे.
• हे आंतरराष्ट्रीय आर्थिक स्थिरता, हवामान बदल कमी करणे आणि शाश्वत विकास यासारख्या जागतिक अर्थव्यवस्थेशी संबंधित प्रमुख समस्यांचे निराकरण करण्यासाठी कार्य करते.
• G20 ची स्थापना 1999 मध्ये अनेक जागतिक आर्थिक संकटांना प्रतिसाद म्हणून करण्यात आली.
• G-20 चे सदस्य:
  • ऑस्ट्रेलिया
  • कॅनडा
  • सौदी अरेबिया
  • संयुक्त राष्ट्र
  • भारत
  • रशिया
  • दक्षिण आफ्रिका
  • तुर्की
  • अर्जेंटिना
  • ब्राझील
  • मेक्सिको
  • फ्रान्स
  • जर्मनी
  • इटली
  • युनायटेड किंगडम
  • चीन
  • इंडोनेशिया
  • जपान
  • दक्षिण कोरिया

योग्य उत्तर श्रीलंका आहे.

Key Points

• श्रीलंकेने त्रिंकोमालीच्या पूर्वेकडील बंदर जिल्ह्यात दुसऱ्या महायुद्धाच्या काळातील तेल टाकी फार्मचा संयुक्तपणे पुनर्विकास करण्यासाठी भारतासोबत करार केला आहे.
• 99 पैकी 85 टाक्या आता श्रीलंकेच्या ताब्यात असतील जे पूर्वी भारताच्या ताब्यात होते.
• संयुक्त उपक्रम 50 वर्षांच्या लीझ कालावधीसाठी असेल.
• नवीन करार हा 2002 च्या कराराचा विस्तार असेल.

Additional Information 

• मालदीव, भारत आणि श्रीलंका द्वैवार्षिक त्रिपक्षीय सराव 'दोस्ती'ची 15 वी आवृत्ती मालदीवमध्ये 20-24 नोव्हेंबर 2021 दरम्यान आयोजित करण्यात आली होती.
• नोव्हेंबर २०२१ मध्ये श्रीलंकेचा पहिला कसोटी कर्णधार बंदुला वारणापुरा यांचे निधन झाले.
• भारत-श्रीलंका द्विपक्षीय संयुक्त सराव “मित्र शक्ती-21” ची 8वी आवृत्ती श्रीलंकेतील अम्पारा येथे 4 ते 15 ऑक्टोबर 2021 या कालावधीत आयोजित करण्यात आली होती.
  • श्रीलंकेची राजधानी: श्री जयवर्धनेपुरा कोट्टे;
  • चलन: श्रीलंकन रुपया.
  • श्रीलंकेचे पंतप्रधान: महिंदा राजपक्षे (जानेवारी 2022 पर्यंत).
  • श्रीलंकेचे अध्यक्ष: गोटाबाया राजपक्षे (जानेवारी 2022 पर्यंत) .

इंडोनेशिया हे योग्य उत्तर आहे.

Key Points

• बाली शहरात झालेल्या 17 व्या ग्रुप ऑफ 20 (G20) शिखर परिषदेसाठी जगभरातील जागतिक नेते इंडोनेशिया येथे एकत्र आले आहेत.
• या दोन दिवसीय शिखर परिषदेची संकल्पना “रीकवर टुगेदर, रीकवर स्ट्रॉनगर” अशी असून ती इतर विषयांसह जागतिक आर्थिक पुनर्प्राप्ती, जागतिक आरोग्य आर्किटेक्चर, डिजिटल परिवर्तन, शाश्वत ऊर्जा संक्रमण आणि हवामान बदल यावर लक्ष केंद्रित करते.

Additional Information

• G20 संदर्भात:
  • G20, किंवा ग्रुप ऑफ ट्वेंटी, हा 19 देश आणि युरोपियन संघ + आफ्रिकन संघाचा बनलेला एक आंतरशासकीय मंच आहे.
  • हे आंतरराष्ट्रीय आर्थिक स्थिरता, हवामान बदल कमी करणे आणि शाश्वत विकास यांसारख्या प्रमुख जागतिक आर्थिक समस्यांवर लक्ष केंद्रित करते.
  • 2022 सालासाठी G20 चे अध्यक्षपद इंडोनेशियाकडे होते.

योग्य उत्तर नेपाळ आहे.

Key Points

• नॅशनल पेमेंट्स कॉर्पोरेशन ऑफ इंडिया (NPCI) ने जाहीर केले आहे की भारताची UPI प्रणाली स्वीकारणारा नेपाळ हा पहिला परदेशी देश असेल. 
• NPCI ची आंतरराष्ट्रीय शाखा, NPCI इंटरनॅशनल पेमेंट्स लिमिटेड (NIPL) द्वारे नेपाळमध्ये सेवा प्रदान करण्यासाठी गेटवे पेमेंट्स सर्व्हिस (GPS) आणि मनम इन्फोटेक यांच्याशी हातमिळवणी केली आहे.
• नेपाळमधील गेटवे पेमेंट्स सेवा ही अधिकृत पेमेंट सिस्टम ऑपरेटर आहे.

Important Points

• हे सहकार्य नेपाळमधील मोठ्या डिजिटल सार्वजनिक हितासाठी आणि शेजारील देशात परस्पर व्यवहार करण्यायोग्य व्यक्ती-ते-व्यक्ती (P2P) आणि व्यक्ती-ते-व्यापारी (P2M) व्यवहारांना चालना देईल अशी अपेक्षा आहे.
• हे नेपाळच्या डिजिटल पेमेंट पायाभूत सुविधांचे आधुनिकीकरण करण्यास मदत करेल.

Additional Information

• नॅशनल पेमेंट्स कॉर्पोरेशन ऑफ इंडिया ही भारतातील रिझर्व्ह बँक ऑफ इंडियाच्या मालकीखाली किरकोळ पेमेंट आणि सेटलमेंट सिस्टम नियमन  करणारी एक छत्र संस्था आहे.
• NPCI ची स्थापना 2008 मध्ये झाली.
• याचे मुख्यालय मुंबई येथे आहे.
• नेपाळ:
  • राजधानी - काठमांडू.
  • चलन - नेपाळी रुपया.

1949 हे योग्य उत्तर आहे.

Key Points

• 1949 चा भारत-भूतान शांतता व मैत्री करार
  • सदर करारात इतर बाबींसोबतच, शाश्वत शांतता व मैत्री, मुक्त व्यापार व वाणिज्य आणि परस्पर नागरिकांना समान न्यायाची तरतूद आहे.
  • 2007 मध्ये या करारावर पुन्हा चर्चा करण्यात आली आणि भूतानच्या सार्वभौमत्वाला प्रोत्साहन देण्यासाठी तरतुदी समाविष्ट करण्यात आल्या, ज्यामुळे परराष्ट्र धोरणात भारताचे मार्गदर्शन घेण्याची गरज रद्द झाली.
  • नवीन करारानुसार, जोपर्यंत भारतीय हितसंबंधांना हानी पोहोचत नाही आणि सरकार किंवा व्यक्तींकडून शस्त्रांची पुनर्निर्यात होत नाही, तोपर्यंत भूतान शस्त्रे आयात करू शकतो.
  • सध्याच्या करारातील कलम 6 आणि 7 मध्ये 'राष्ट्रीय वागणूक' आणि परस्पर भूमीवरील नागरिकांसाठी समान विशेषाधिकारांचा मुद्दा समाविष्ट आहे.

Additional Information

• भूतान:
  • राजधानी - थिंपू
  • चलन - न्गुल्ट्रम
  • पंतप्रधान - लोटे त्शेरिंग

योग्य उत्तर नेदरलँड्स आहे.

Key Points

• मार्च 2022 मध्ये भारत आणि नेदरलँड यांच्यातील राजनैतिक संबंधांच्या 75 वर्षांच्या स्मरणार्थ एका विशेष लोगोचे अनावरण करण्यात आले.
• लोगोमध्ये कमळ आणि ट्यूलिप - दोन्ही देशांची राष्ट्रीय फुले आहेत.
• लोगोच्या मध्यभागी असलेले चक्र मैत्रीचे बंधन दर्शवते.
• नेदरलँड्सने भारताला 3000 ताजी ट्यूलिप्स फुले सादर केली जी जवाहरलाल नेहरू भवन उद्यानात लावली गेली.​

Important Points

• नेदरलँड्स हा वायव्य युरोपमधील एक देश आहे.
• आणि हे कालवे, ट्यूलिप फील्ड, पवनचक्की आणि सायकलिंग मार्गांच्या सपाट लँडस्केपसाठी प्रसिद्ध आहे.
• नेदरलँड:
  • राजधानी: ॲमस्टरडॅम
  • चलन: युरो
  • पंतप्रधान: मार्क रुट (मार्च 2022 पर्यंत)​

काश्गर आणि ग्वादर हे योग्य उत्तर आहे.

• चीन-पाकिस्तान इकॉनॉमिक कॉरिडोर (सीपीईसी) प्रकल्प पाकिस्तानमधील मुख्य पायाभूत सुविधांची कामे करीत असून चीनच्या झिनजियांग प्रांतातील काश्गरला इराणच्या सीमेजवळील ग्वादरच्या खोल समुद्रकिनार्‍याशी जोडण्याचा हेतू आहे.
• हे संपूर्ण पाकिस्तानमधील पायाभूत सुविधांचा विस्तार आणि उन्नतीकरण आणि चीनच्या “सर्व-हवामान मित्र” सह आर्थिक संबंध वाढविण्याचा आणि वाढविण्याचा प्रयत्न करीत आहे.
• ओबर:
  • सीपीईसी हा चीनच्या मोठ्या क्षेत्रीय ट्रान्सनेशनल 'वन बेल्ट वन रोड' (ओबीओआर) उपक्रमाचा एक भाग आहे .
  • ओबीओआरमध्ये लँड-आधारित न्यू सिल्क रोड आणि 21 व्या शतकातील मेरीटाईम सिल्क रोड समाविष्ट आहे .
  • बीजिंगचे लक्ष्य आशिया आणि पूर्व युरोपमध्ये पसरलेले रेशीम रोड आर्थिक बेल्ट तयार करणे आहे.
  • वाहतूक, उर्जा पुरवठा आणि दूरसंचार लाइनचे वेब तयार करणे.

• ग्वादर हे स्ट्रीट ऑफ होरमुझ जवळ आहे. ही तेलवाहतूक कील्ली आहे.
  • यामुळे आखाती देशापासून पश्चिम चीनपर्यंत ऊर्जा आणि व्यापार कॉरिडोर सुरू होऊ शकेल, हा चीनी नौदलाद्वारे वापरता येऊ शकेल.
• सीपीईसी चीनला काशगर ते ग्वादर या अवघ्या दोन हजार किलोमीटरच्या प्रवासात हिंद महासागरात प्रवेश देईल.
  • हे चीनपासून पर्शियन आखातीपर्यंतच्या मलेशियाच्या सामुद्रधुनीमार्फत आणि संपूर्ण भारत सुमारे 13,000 कि.मी.च्या समुद्रसपाटीस कापेल.
• मध्य आशियाई देश सीपीईसीशी आपली पायाभूत सुविधा जोडण्यासाठी उत्साही आहेत, ज्यामुळे ओबीओआर उपक्रमात योगदान देताना त्यांना हिंद महासागरात प्रवेश मिळू शकेल.