महत्त्वमापन MCQ Quiz in मराठी - Objective Question with Answer for Mensuration - मोफत PDF डाउनलोड करा

Last updated on Jun 28, 2025

पाईये महत्त्वमापन उत्तरे आणि तपशीलवार उपायांसह एकाधिक निवड प्रश्न (MCQ क्विझ). हे मोफत डाउनलोड करा महत्त्वमापन एमसीक्यू क्विझ पीडीएफ आणि बँकिंग, एसएससी, रेल्वे, यूपीएससी, स्टेट पीएससी यासारख्या तुमच्या आगामी परीक्षांची तयारी करा.

Latest Mensuration MCQ Objective Questions

महत्त्वमापन Question 1:

55 मीटर बाजू असलेल्या एका चौरसाकृती मैदानाभोवती 18 किमी/तास वेगाने धावत असलेल्या मुलाला एक पूर्ण फेरी मारण्यासाठी किती सेकंद लागतील?

  1. 44
  2. 37
  3. 47
  4. 35

Answer (Detailed Solution Below)

Option 1 : 44

Mensuration Question 1 Detailed Solution

दिलेले आहे:

चौरसाकृती मैदानाची बाजू = 55 मीटर

मुलाचा वेग = 18 किमी/तास = 18 × 1000 / 3600 मीटर/सेकंद = 5 मीटर/सेकंद

वापरलेले सूत्र:

लागणारा वेळ = एकूण अंतर / वेग

गणना:

चौरसाकृती मैदानाची परिमिती = 4 × बाजू

परिमिती = 4 × 55

परिमिती = 220 मीटर

लागणारा वेळ = एकूण अंतर / वेग

⇒ लागणारा वेळ = 220 / 5

⇒ लागणारा वेळ = 44 सेकंद

मुलाला चौरसाकृती मैदानाभोवती एक पूर्ण फेरी मारण्यासाठी 44 सेकंद लागतील.

महत्त्वमापन Question 2:

जर एका लंब वृत्तचितीच्या पायाच्या त्रिज्येत 27% कमी केली आणि त्याची उंची 237% ने वाढवली तर त्याच्या घनफळात किती टक्के वाढ (निकटतम पूर्णांकात) होईल?

  1. 80%
  2. 97%
  3. 95%
  4. 87%

Answer (Detailed Solution Below)

Option 1 : 80%

Mensuration Question 2 Detailed Solution

दिलेले आहे:

वृत्तचितीची सुरुवातीची त्रिज्या = r

वृत्तचितीची सुरुवातीची उंची = h

त्रिज्या 27% ने कमी केली आहे, म्हणून नवीन त्रिज्या = r च्या 73% = 0.73r

उंची 237% ने वाढवली आहे, म्हणून नवीन उंची = h च्या 337% = 3.37h

वापरलेले सूत्र:

लंब वृत्तचितीचे घनफळ = πr2h

गणना:

सुरुवातीचे घनफळ = πr2h

नवीन आकारमान = π(नवीन त्रिज्या)2(नवीन उंची)

नवीन घनफळ = π(0.73r)2(3.37h)

नवीन घनफळ = π(0.732 × r2)(3.37h)

नवीन घनफळ = π(0.5329 × r2)(3.37h)

नवीन घनफळ = π(1.796873 × r2h)

शेकडा वाढ = [(नवीन घनफळ - सुरुवातीचे घनफळ) / सुरुवातीचे घनफळ] x 100.

शेकडा वाढ = [(π(1.796873 × r2h) - πr2h) / (πr2h)] × 100

शेकडा वाढ = [(1.796873 - 1) / 1] × 100

शेकडा वाढ = 0.796873 × 100

शेकडा वाढ ≈ 80%

घनफळातील शेकडा वाढ (निकटतम पूर्णांकात) सुमारे 80% आहे.

महत्त्वमापन Question 3:

38 मीटर बाजू असलेल्या एका चौरसाकृती मैदानाभोवती 6 किमी/तास वेगाने धावत असलेल्या एका मुलाला एक पूर्ण फेरी करण्यासाठी किती सेकंद लागतील?

  1. 61.2
  2. 50.1
  3. 71.2
  4. 91.2

Answer (Detailed Solution Below)

Option 4 : 91.2

Mensuration Question 3 Detailed Solution

दिलेले आहे:

चौरसाकृती मैदानाची बाजू = 38 मीटर

मुलाचा वेग = 6 किमी/तास

वापरलेले सूत्र:

एक फेरी पूर्ण करण्यासाठी लागणारा वेळ = अंतर / वेग

गणना:

एका फेरीत कापलेले अंतर = चौरसाकृती मैदानाची परिमिती

परिमिती = 4 × बाजू = 4 × 38 = 152 मीटर

मीटर/सेकंद मध्ये मुलाचा वेग = किमी/तास मध्ये वेग × (1000 / 3600)

वेग = 6 × (1000 / 3600) = 5/3 मीटर/सेकंद

लागणारा वेळ = अंतर / वेग

⇒ लागणारा वेळ = 152 / (5/3) = 152 × (3/5)

⇒ लागणारा वेळ = 456 / 5 = 91.2 सेकंद

त्या मुलाला चौरसाकृती मैदानाभोवती एक फेरी पूर्ण करण्यासाठी 91.2 सेकंद लागतील.

महत्त्वमापन Question 4:

एक इष्टिकाचितीची लांबी 10 सेमी, रुंदी 5 सेमी आणि उंची 8 सेमी आहे. इष्टिकाचितीच्या एका पृष्ठभागामधून 5 सेमी बाजू असलेला एक घन कापला जातो. तर इष्टिकाचितीचे उर्वरित घनफळ किती?

  1. 225 सेमी3
  2. 200 सेमी3
  3. 250 सेमी3
  4. 275 सेमी3

Answer (Detailed Solution Below)

Option 4 : 275 सेमी3

Mensuration Question 4 Detailed Solution

दिलेले आहे:

इष्टिकाचितीची लांबी = 10 सेमी

इष्टिकाचितीची रुंदी = 5 सेमी

इष्टिकाचितीची उंची = 8 सेमी

घनाची बाजू = 5 सेमी

वापरलेले सूत्र:

इष्टिकाचितीचे घनफळ = लांबी × रुंदी × उंची

इष्टिकाचितीचे घनफळ = बाजू3

उर्वरित घनफळ = इष्टिकाचितीचे घनफळ - घनाचे घनफळ

गणना:

इष्टिकाचितीचे घनफळ = 10 × 5 × 8 = 400 सेमी3

घनाचे घनफळ = 53 = 125 सेमी3

उर्वरित घनफळ = 400 - 125

⇒ उर्वरित घनफळ = 275 सेमी3

इष्टिकाचितीचे उर्वरित घनफळ 275 सेमी3 आहे.

महत्त्वमापन Question 5:

जर वृत्तचितीची त्रिज्या दुप्पट केली आणि उंची निम्मी केली, तर घनफळातील बदल असेल:

  1. 75% घट
  2. 50% वाढ
  3. 50% घट
  4. 100% वाढ

Answer (Detailed Solution Below)

Option 4 : 100% वाढ

Mensuration Question 5 Detailed Solution

दिलेले आहे:

मूळ वृत्तचितीची त्रिज्या R आणि उंची H आहे.

नवीन वृत्तचितीची त्रिज्या 2R आणि उंची H/2 आहे.

वापरलेले सूत्र:

वृत्तचितीचे घनफळ (V) = π × त्रिज्या2 × उंची = πR2H

गणना:

मूळ घनफळ (Vमूळ) = πR2H

नवीन घनफळ (Vनवीन) = π × (2R)2 × (H/2)

Vनवीन = π × 4(R2) × (H/2) = 2πR2H

घनफळातील बदल = Vनवीन - Vमूळ = 2πR2H - πR2H = πR2H

घनफळातील शेकडा बदल = [(Vनवीन - Vमूळ ) / Vमूळ ] × 100

शेकडा बदल = (πR2H / πR2H) × 100 = 1 × 100 = 100%

घनफळात 100% वाढ होईल.

Top Mensuration MCQ Objective Questions

चौरस मैदानाच्या सभोवतालच्या मार्गाची रुंदी 4.5 मीटर आहे आणि त्याचे क्षेत्रफळ 105.75 मीटर 2 आहे. 100 प्रति मीटर दराने शेताला कुंपण घालण्याची किंमत किती असेल?

  1. 275 रुपये
  2. 550 रुपये
  3. 600 रुपये
  4. 400 रुपये

Answer (Detailed Solution Below)

Option 2 : 550 रुपये

Mensuration Question 6 Detailed Solution

Download Solution PDF

दिलेल्याप्रमाणे:

चौरस मैदानाभोवती मार्गाची रुंदी = 4.5 मीटर

मार्गाचे क्षेत्रफळ = 105.75 चौरस सेमी

वापरलेले सूत्र:

चौरसाची परिमिती = 4 × बाजू

चौरसाचे क्षेत्रफळ = (बाजू)2

गणना:

समजा, मैदानाची प्रत्येक बाजू = x

तर, मार्गासह प्रत्येक बाजू = x + 4.5 + 4.5 = x + 9

म्हणून, (x + 9)2 - x2 = 105.75

⇒ x2 + 18x + 81 - x2 = 105.75

⇒ 18x + 81 = 105.75

⇒ 18x = 105.75 - 81 = 24.75

⇒ x = 24.75/18 = 11/8

∴ चौरस मैदानाची प्रत्येक बाजू = 11/8 मीटर

परिमिती = 4 × (11/8) = 11/2 मीटर

म्हणून, कुंपण घालण्याचा खर्च = (11/2) × 100 = 550 रुपये

 मैदानास कुंपण घालण्याचा खर्च 550 रुपये आहे.

Shortcut Trick

अशा प्रकारच्या प्रश्नांमध्ये,

चौरसाच्या बाहेरील मार्गाचे क्षेत्रफळ आहे,

⇒ (2a + 2w)2w = 105.75

येथे, a ही चौरसाची बाजू आहे आणि w ही चौरसाची रुंदी आहे

⇒ (2a + 9)9 = 105.75

⇒ 2a + 9 = 11.75

⇒ 2a = 2.75

चौरसाची परिमिती = 4a

⇒ 2 × 2a = 2 × 2.75 = 5.50

कुंपण घालण्याचा खर्च = 5.50 × 100 = 550

∴ मैदानास कुंपण घालण्याचा खर्च 550 रुपये आहे.

एका वर्तुळकंसाची लांबी 4.5π सेमी आहे आणि त्याद्वारे तयार केलेल्या क्षेत्राचे क्षेत्रफळ 27π सेमी2 आहे. तर त्या वर्तुळाचा व्यास (सेमीमध्ये) किती?

  1. 12
  2. 24
  3. 9
  4. 18

Answer (Detailed Solution Below)

Option 2 : 24

Mensuration Question 7 Detailed Solution

Download Solution PDF

दिलेल्याप्रमाणे:

वर्तुळाच्या कमानीची लांबी 4.5π आहे.

त्याद्वारे परिक्रमा केलेल्या क्षेत्राचे क्षेत्रफळ 27π सेमी2 आहे.

वापरलेले सूत्र:

क्षेत्राचे क्षेत्रफळ = θ/360 × πr2

कंसाची लांबी = θ/360 × 2πr

गणना:

प्रश्नानुसार,

⇒ 4.5π = θ/360 × 2πr 

⇒ 4.5 = θ/360 × 2r   -----------------(1)

⇒ 27π = θ/360 × πr2 

⇒ 27 = θ/360 × r2       ---------------(2)

समीकरण करणे (1) ÷ (2)

⇒ 4.5/27 = 2r/πr 2

⇒ 4.5/27 = 2/r

⇒ r = (27 × 2)/4.5

⇒ व्यास = 2r = 24

∴ योग्य उत्तर 24 आहे.

जर समभुज त्रिकोणाची बाजू 34% ने वाढली तर त्याचे क्षेत्रफळ किती टक्के वाढेल?

  1. 70.65%
  2. 79.56%
  3. 68.25%
  4. 75.15%

Answer (Detailed Solution Below)

Option 2 : 79.56%

Mensuration Question 8 Detailed Solution

Download Solution PDF

दिलेल्याप्रमाणे:

समभुज त्रिकोणाच्या बाजू 34% ने वाढल्या आहेत. 

वापरलेले सूत्र:

प्रभावी वाढ % = Inc.% + Inc.% + (Inc.2/100)

गणना:

प्रभावी वाढ = 34 + 34 + {(34 × 34)/100}

⇒ 68 + 11.56 = 79.56%

∴ योग्य उत्तर 79.56% आहे.

22 सेमी बाजूचा चौरस तयार करण्यासाठी एक तार वाकवली जाते. जर तार वर्तुळ बनवण्यासाठी पुन्हा वाकवली असेल तर त्याची त्रिज्या किती असेल?

  1. 22 सेमी
  2. 14 सेमी
  3. 11 सेमी
  4. 7 सेमी

Answer (Detailed Solution Below)

Option 2 : 14 सेमी

Mensuration Question 9 Detailed Solution

Download Solution PDF

दिलेले आहे:

चौरसाची बाजू = 22 सेमी

वापरलेले सूत्र:

चौरसाची परिमिती = 4 × a (जिथे a = चौरसाची बाजू)

वर्तुळाचा परीघ = 2 × π × r (जिथे r = वर्तुळाची त्रिज्या)

गणना:

वर्तुळाची त्रिज्या r मानू

⇒ चौरसाची परिमिती = 4 × 22 = 88 सेमी

⇒ वर्तुळाचा परीघ = 2 × π × r

⇒ 88 = 2 × (22/7) × r

⇒ 

⇒ r = 14 सेमी

∴ आवश्यक परिणाम 14 सेमी असेल.

घन गोलार्धाची त्रिज्या 21 सेमी आहे. ते वितळवून एक वृत्तचिती तयार केली जाते ज्यामुळे त्याच्या वक्र पृष्ठफळ आणि एकूण पृष्ठफळाचे गुणोत्तर 2 ∶ 5 आहे. त्याच्या पायाची त्रिज्या (सेमी मध्ये) किती आहे (π =

घ्या)?

  1. 23
  2. 21
  3. 17
  4. 19

Answer (Detailed Solution Below)

Option 2 : 21

Mensuration Question 10 Detailed Solution

Download Solution PDF

दिल्याप्रमाणे:  

घन गोलार्धाची त्रिज्या 21 सेमी आहे.

वृत्तचितीच्या वक्र पृष्ठफळ आणि एकूण पृष्ठफळाचे गुणोत्तर 2 ∶ 5 आहे. 

वापरलेले सूत्र:

वृत्तचितीचे वक्र पृष्ठफळ = 2πRh

वृत्तचितीचे एकूण पृष्ठफळ = 2πR(R + h)

वृत्तचितीचे घनफळ = πR2h

घन गोलार्धाचे घनफळ = 2/3πr³

(जेथे r ही घन गोलार्धाची त्रिज्या आहे आणि R ही वृत्तचितीची त्रिज्या आहे)

गणना:

प्रश्नानुसार,

CSA/TSA = 2/5

[2πRh]/[2πR(R + h)] = 2/5

ता/(R + h) = 2/5

5h = 2R + 2h

h = (2/3)R .......(1)

वृत्तचितीचे घनफळ आणि घन गोलार्धाचे घनफळ समान आहे.

⇒ πR2h = (2/3)πr3

⇒ R2 × (2/3)R = (2/3) × (21)3

⇒ R3 = (21)3

⇒ R = 21 सेमी

त्याच्या पायाची त्रिज्या (सेमी मध्ये) 21 सेमी आहे.

एक शिरोबिंदू सामायिक असलेल्या ईष्टिकाचितीच्या तीन बाजूंचे पृष्ठफळ 20 मी2, 32 मी2 आणि 40 मी2 आहे. तर ईष्टिकाचितीचे घनफळ किती आहे?

  1. 92 मी3
  2. √3024 मी3
  3. 160 मी3
  4. 184 मी3

Answer (Detailed Solution Below)

Option 3 : 160 मी3

Mensuration Question 11 Detailed Solution

Download Solution PDF

एक शिरोबिंदू सामायिक असलेल्या ईष्टिकाचितीच्या तीन बाजूंचे पृष्ठफळ 20 मी2, 32 मी2 आणि 40 मी2 आहे,

⇒ L × B = 20 मी2

⇒ B × H = 32 मी2

⇒ L × H = 40 मी2

⇒ L × B × B × H × L × H = 20 × 32 × 40

⇒ L2B2H2 = 25600

⇒ LBH = 160

∴ घनफळ = LBH = 160 मी3

8 सेमी बाजूचा घन हा 

16 सेमी लांबी, 8 सेमी रुंदी आणि 15 सेमी उंचीच्या एका आयताकृती पात्रामध्ये सोडला जातो जे अंशतः पाण्याने भरलेले असते. जर घन पूर्णपणे बुडला असेल, तर पाण्याची पातळी कितीने (सेमीमध्ये) वाढेल?

  1. 6
  2. 4
  3. 2
  4. 5

Answer (Detailed Solution Below)

Option 2 : 4

Mensuration Question 12 Detailed Solution

Download Solution PDF

दिलेल्याप्रमाणे:

घनाची प्रत्येक बाजू = 8 सेमी

आयताकृती पात्राची लांबी 16 सेमी, रुंदी 8 सेमी आणि उंची 15 सेमी आहे

वापरलेले सूत्र:

घनाचे घनफळ = (बाजू)3

घनाभाचे घनफळ = लांबी × रुंदी × उंची

गणना:

घनाचे घनफळ = 16 सेमी लांबी, 8 सेमी रुंदी आणि पाण्याच्या पातळीतील वाढीची उंची असलेल्या आयताकृती पात्राचे घनफळ

समजा, पाण्याच्या पातळीची वाढलेली उंची = x सेमी

म्हणून, 83 = 16 × 8 × x

⇒ 512 = 128 × x

⇒ x = 512/128 = 4

∴ पाण्याच्या पातळीची वाढ (सेमी मध्ये) 4 सेमी आहे

ताशी 132 किमी वेग राखण्यासाठी कारचे एक चाक प्रति मिनिट किती आवर्तने करेल? जर कारच्या चाकाची त्रिज्या 14 सेमी आहे.

  1. 2500
  2. 1500
  3. 5500
  4. 3500

Answer (Detailed Solution Below)

Option 1 : 2500

Mensuration Question 13 Detailed Solution

Download Solution PDF

दिलेल्याप्रमाणे:

कारच्या चाकाची त्रिज्या = 14 सेमी

कारचा वेग = 132 किमी/तास

वापरलेले सूत्र:

चाकाचा परिघ =  

1 किमी = 1000 मीटर

1 मीटर = 100 सेमी

1 तास = 60 मिनिटे

गणना:

एका मिनिटात चाकाने कापलेले अंतर = = 220000 सेमी.

चाकाचा परिघ = = = 88 सेमी

∴ एका आवर्तनामध्ये चाकाने व्यापलेले अंतर = 88 सेमी

∴ एका मिनिटात आवर्तनांची संख्या = = 2500.

∴ त्यामुळे योग्य उत्तर 2500 आहे.

घनदाटाची लांबी, रुंदी आणि उंचीची बेरीज 21 सेमी आहे आणि त्याच्या कर्णाची लांबी 13 सेमी आहे. मग घनदाटाचे एकूण पृष्ठभाग क्षेत्रफळ किती आहे?

  1. 272 सेमी2
  2. 240 सेमी2
  3. 314 सेमी2
  4. 366 सेमी2

Answer (Detailed Solution Below)

Option 1 : 272 सेमी2

Mensuration Question 14 Detailed Solution

Download Solution PDF

दिलेल्याप्रमाणे:

घनदाटाची लांबी, रुंदी आणि उंचीची बेरीज = 21 सेमी

कर्णाची लांबी(d) = 13 सेमी

वापरलेले सूत्र:

d2 = l2 + b2 + h2

घनाकृतीचा TSA = 2(lb + hb +lh)

गणना:

⇒ l2 + b2 + h2 = 132 = 169

प्रश्नानुसार,

⇒ (l + b + h)2 = 441

⇒ l2 + b2 + h2 + 2(lb + hb +lh) = 441

⇒ 2(lb + hb +lh) = 441 - 169 = 272

∴ उत्तर 272 सेमी2 आहे.

3 ∶ 4 ∶ 5 या गुणोत्तरात बाजू असलेले तीन घन वितळवून एक घन तयार केला जातो ज्याचा कर्ण 18√3 सेमी आहे. या तीन घनांच्या बाजू किती आहेत?

  1. 21 सेमी, 28 सेमी आणि 35 सेमी
  2. 9 सेमी, 12 सेमी आणि 15 सेमी
  3. 18 सेमी, 24 सेमी आणि 30 सेमी
  4. 12 सेमी, 16 सेमी आणि 20 सेमी

Answer (Detailed Solution Below)

Option 2 : 9 सेमी, 12 सेमी आणि 15 सेमी

Mensuration Question 15 Detailed Solution

Download Solution PDF

दिलेले आहे:

3 ∶ 4 ∶ 5 या गुणोत्तरात बाजू असलेले तीन घन वितळवून एक घन तयार केला जातो ज्याचा कर्ण 18√3 सेमी आहे.

वापरलेली संकल्पना:

एका घनाचा कर्ण = a√3 (a, b आणि c या बाजू आहेत)

गणना: 

घनाच्या बाजू 3x सेमी , 4x सेमी आणि 5x सेमी असतील असे मानू

प्रश्नानुसार,

नवीन घनाचे घनफळ आहे

(3x)3 +( 4b)3 +( 5c)3 = 216 x3.

⇒ बाजू = 6x आहे

कर्ण 6x√3 आहे

⇒ 6x√3 = 18√3

⇒ x = 3

घनाच्या बाजू 9 सेमी, 12 सेमी आणि 15 सेमी असतील.

∴ पर्याय 2 हे योग्य उत्तर आहे.

Hot Links: teen patti classic teen patti yas teen patti vungo