खालीलपैकी कोणते भारतीय संविधानात नमूद केलेले राज्याच्या धोरणाचे निर्देशक तत्व आहे?

योग्य उत्तर समान नागरी संहितेची तरतूद हे आहे.

 Key Points

• राज्याच्या धोरणांची निर्देशक तत्वे (DPSP) भारतीय संविधानाच्या भाग IV मध्ये, अनुच्छेद 36 ते 51 मध्ये समाविष्ट आहेत.
• भारतीय संविधानाचा अनुच्छेद 44 विशेषतः भारताच्या संपूर्ण प्रदेशातील नागरिकांसाठी समान नागरी संहितेच्या तरतुदीचा उल्लेख करतो.
• समान नागरी संहितेचे उद्दिष्ट हे भारतातील प्रत्येक प्रमुख धार्मिक समुदायाच्या धर्मग्रंथ आणि चालीरितींवर आधारित वैयक्तिक कायद्यांच्या जागी प्रत्येक नागरिकासाठी सामान्य नियमांचा संच आणणे आहे.
• समान नागरी संहिता धर्म, जात किंवा समुदाय विचारात न घेता सर्व नागरिकांना समान दर्जा देण्याचा प्रयत्न करते.
• त्याचा उद्देश वैयक्तिक कायद्यांमधील विसंगती दूर करून राष्ट्रीय एकात्मता वाढवणे आणि लैंगिक समानता सुनिश्चित करणे आहे.

 Additional Information

• राज्याच्या धोरणाची निर्देशक तत्वे (DPSP)
  • DPSP हे शासनाने कायदे तयार करण्यासाठी मार्गदर्शक तत्त्वे आहेत, ज्यांचा उद्देश सामाजिक आणि आर्थिक परिस्थिती निर्माण करणे आहे, ज्यामुळे नागरिक चांगले जीवन जगू शकतील.
  • ते न्यायप्रविष्ट नाहीत, म्हणजे त्यांच्या उल्लंघनासाठी न्यायालयांद्वारे ते लागू करता येत नाहीत.
  • DPSP चा उद्देश सामाजिक आणि आर्थिक लोकशाही सुरक्षित करून कल्याणकारी राज्य स्थापित करणे आहे.
  • ते सामाजिक न्याय, आर्थिक कल्याण, परराष्ट्र धोरण आणि कायदेशीर आणि प्रशासकीय बाबींसह अनेक विषयांचा समावेश करतात.
• भाग IV मधील अनुच्छेद
  • अनुच्छेद 36: DPSP मध्ये वापरल्याप्रमाणे "राज्य" या शब्दाची व्याख्या करतो.
  • अनुच्छेद 37: DPSP देशाच्या प्रशासनामध्ये मूलभूत आहेत आणि हे तत्त्वे कायदे करताना लागू करणे हे राज्याचे कर्तव्य असेल असे नमूद करते.
  • अनुच्छेद 38: सामाजिक, आर्थिक आणि राजकीय न्यायाद्वारे सामाजिक सुव्यवस्था सुरक्षित करून लोकांचे कल्याण वाढवते.
  • अनुच्छेद 39: राज्याने पाळायच्या धोरणाची काही तत्त्वे प्रदान करते, जसे की उपजीविकेच्या पुरेशा साधनांचा समान अधिकार आणि पुरुष आणि स्त्रियांना समान कामासाठी समान वेतन.
• ऐतिहासिक पार्श्वभूमी
  • DPSP ची संकल्पना आयरिश संविधानातून घेण्यात आली होती.
  • लोकांच्या कल्याणासाठी राज्य कार्य करते हे सुनिश्चित करण्यासाठी ही तत्त्वे भारतीय संविधानात समाविष्ट करण्यात आली.
  • ते आयर्लंडमधील सामाजिक धोरणाच्या निर्देशक तत्वांनी प्रेरित होते, जे स्पॅनिश संविधानाने प्रेरित होते.
• मुख्य उद्दिष्टे
  • सामाजिक आणि आर्थिक लोकशाही सुनिश्चित करून न्यायपूर्ण समाज स्थापित करणे.
  • न्याय, स्वातंत्र्य, समानता आणि बंधुत्वावर आधारित सामाजिक व्यवस्था सुरक्षित करून लोकांचे कल्याण वाढवणे.
  • उत्पन्न, स्थिती, सुविधा आणि संधींमधील असमानता कमी करणे.
  • आर्थिक व्यवस्थेच्या संचालनामुळे संपत्ती आणि उत्पादनाची साधने सामान्य हानीकारकपणे केंद्रित होत नाहीत याची खात्री करणे.