Question
Download Solution PDFरामकृष्ण गोपाळ भांडारकर आणि महादेव गोविंद रानडे यांनी खालीलपैकी कोणत्या संस्थेमार्फत महाराष्ट्रात धार्मिक सुधारणांचे कार्य केले?
Answer (Detailed Solution Below)
Detailed Solution
Download Solution PDFयोग्य उत्तर प्रार्थना समाज आहे.
Key Points
- प्रार्थना समाज:-
- प्रार्थना समाजाची स्थापना 1867 मध्ये मुंबईत डॉ. आत्माराम पांडुरंग यांनी केली.
- हे ब्राह्मोसमाजाची शाखा होती.
- ही हिंदू धर्मातील सुधारणांची चळवळ होती आणि न्यायमूर्ती एम.जी. रानडे आणि आर.जी. भांडारकर 1870 मध्ये त्यात सामील झाले आणि त्यात नवीन ताकद निर्माण केली.
- महादेव गोविंद रानडे यांनी डेक्कन एज्युकेशन सोसायटीचे देखील नियमन केले.
- प्रार्थना समाजाचे अनेक सदस्य यापूर्वी परमहंस मंडळीत सक्रिय होते.
- या समाजाने मूर्तिपूजा, पुरोहित वर्चस्व, जातीय कठोरता आणि प्राधान्य एकेश्वरवाद यांचा निषेध केला.
- आंतर-भोजन, आंतर-विवाह, विधवा पुनर्विवाह आणि स्त्रिया आणि उदासीन वर्गाच्या उत्थान यांसारख्या सामाजिक सुधारणांवरही ते लक्ष केंद्रित करते.
- हिंदू पंथांव्यतिरिक्त, ते ख्रिस्ती आणि बौद्ध धर्मांकडे देखील आकर्षित झाले.
- सर्व धर्मात सत्याचा शोध घेतला.
- मध्ययुगीन काळातील मराठा भक्ती संतांकडून प्रेरणा घेऊन, रानडे यांनी एक दयाळू देवाची संकल्पना प्रस्थापित करण्याचा प्रयत्न केला.
- वीरेसलिंगम पंतुलु हे तेलुगू सुधारक होते ज्यांनी दक्षिण भारतात प्रार्थना समाजाला प्रोत्साहन दिले.
Additional Information
- आत्मीय सभा:-
- समाजात सामाजिक आणि धार्मिक सुधारणा सुरू करण्याचा प्रयत्न केला.
- ही संघटना भारतातील एक तात्विक चर्चा मंडळ होती.
- ते तात्विक विषयांवर वादविवाद आणि चर्चा सत्रे आयोजित करत असत आणि मुक्त आणि सामूहिक विचार आणि सामाजिक सुधारणांना चालना देत असत.
- 1815 मध्ये आत्मीय सभेचा पाया कोलकात्यात आधुनिक युगाची सुरुवात मानली जाते.
- थिऑसॉफिकल सोसायटी:-
- 1875 मध्ये न्यूयॉर्कमध्ये मॅडम एच.पी. ब्लाव्हत्स्की आणि कर्नल एच.एस. ओलकॉट यांनी त्याची स्थापना केली होती.
- 1882 मध्ये, त्याचे मुख्यालय अडियार (तामिळनाडू) येथे हलविण्यात आले.
- थिऑसॉफिकल सोसायटी ऑफ इंडियाची स्थापना ॲनी बेझंट यांनी केली होती.
- थिऑसॉफिकल सोसायटीने भारतीय विचार आणि संस्कृतीपासून प्रेरणा घेतली.
- त्यात हिंदू धर्म, झोरोस्ट्रियन आणि बौद्ध धर्म या प्राचीन धर्माचे पुनरुज्जीवन आणि बळकटीकरण करण्यात आले.
- ब्राह्मो समाज:-
- 1828 मध्ये त्याची स्थापना झाली
- उपनिषदांवर विश्वास ठेवणारे सर्व प्रकारची मूर्तिपूजा आणि बलिदान प्रतिबंधित केले आणि इतर धार्मिक प्रथांवर टीका करण्यापासून सदस्यांना मनाई केली.
- धर्मांच्या - विशेषतः हिंदू आणि ख्रिश्चन धर्माच्या - त्यांच्या नकारात्मक आणि सकारात्मक परिमाणांकडे पाहत त्यांच्या आदर्शांवर ते टीकात्मकपणे रेखाटले.
- ब्राह्मो समाजाचा दैवी अवतारांवर विश्वास नव्हता.
Last updated on Jun 25, 2025
-> The SSC CGL Notification 2025 has been released on 9th June 2025 on the official website at ssc.gov.in.
-> The SSC CGL exam registration process is now open and will continue till 4th July 2025, so candidates must fill out the SSC CGL Application Form 2025 before the deadline.
-> This year, the Staff Selection Commission (SSC) has announced approximately 14,582 vacancies for various Group B and C posts across government departments.
-> The SSC CGL Tier 1 exam is scheduled to take place from 13th to 30th August 2025.
-> Aspirants should visit ssc.gov.in 2025 regularly for updates and ensure timely submission of the CGL exam form.
-> Candidates can refer to the CGL syllabus for a better understanding of the exam structure and pattern.
-> The CGL Eligibility is a bachelor’s degree in any discipline.
-> Candidates selected through the SSC CGL exam will receive an attractive salary. Learn more about the SSC CGL Salary Structure.
-> Attempt SSC CGL Free English Mock Test and SSC CGL Current Affairs Mock Test.
-> Candidates should also use the SSC CGL previous year papers for a good revision.
->The UGC NET Exam Analysis 2025 for June 25 is out for Shift 1.